Een cruciaal stuk informatie ontbreekt voortdurend bij de discussies over het vaccineren en de aanpak naar de toekomst toe. Of en in welke mate het geïnfecteerd zijn geweest met Covid-19 een betere bescherming biedt dan vaccinatie, zowel in de tijd als tegen toekomstige varianten. De nieuwste cijfers geven daarover belangwekkende aanwijzingen, die grote gevolgen zouden behoren te hebben op het te voeren beleid.
Lees volledig artikel: De olifant in de (vaccinatie-)kamer
Rondom het effect en de risico’s effect van vaccineren tegen Covid-19 wordt er op basis van eenzijdige interpretatie van data door alle kampen zoveel eenzijdige conclusies getrokken, dat we mede daardoor neigen om als kippen zonder kop te gaan rondrennen.
Aan welke kan men ook staat (sterke voorstanders of sterke tegenstanders van vaccineren), men misbruikt daarbij vaak data om de eigen punten te kunnen maken. Daarbij gaan we steeds meer voorbij aan wat nu eigenlijk onze echte doelen zijn. Welke mogelijkheden er zijn om dat doel te bereiken en welke risico’s we lopen bij het volgen van de gekozen weg.
Mijn conclusies tot nu toe
Alvorens ik op die cruciale vragen in ga, schrijf ik eerst kort op wat mijn conclusies zijn op basis van de studies, die ik lees en de data, die ik analyseer. In eerdere artikelen heb ik dat al onderbouwd. En als u zelf andere opvattingen heeft dan de door mij getrokken conclusies, (daar bent u natuurlijk vrij in) kunt u bepalen wat u met de rest van dit artikel wilt doen.
- De vaccinaties zorgen voor een duidelijke daling van het risico om ernstig ziek te worden of te overlijden aan Covid-19. Wel is er een verschil in dat effect naar het soort vaccin.
- Een zeer klein deel van de gevaccineerden krijgt kort na de vaccinatie ernstige gezondheidsklachten, die ook tot de dood kunnen leiden. Dit zeer kleine risico weegt voor een deel van de bevolking op tegen de risico’s op ernstige gezondheidsklachten of het overlijden door besmetting met Covid-19.
- De gezondheidsrisico’s op langere termijn van de verschillende soorten vaccins kunnen op dit moment niet bepaald worden. Daarover wordt door deskundigen verschillend over gedacht. Velen daarvan zeggen dat de kans (erg) klein is. Maar niemand (behalve Minister De Jonge) zegt dat die kans nul is.
Omdat die kans niet nul is, kan ook niet goed vastgesteld worden (zie bij conclusie 2) voor welk deel van de bevolking het risico van het vaccineren op korte en lange termijn groter is dan het risico op ernstige gezondheidsklachten of overlijden door besmetting met Covid-19. Op basis van mijn informatie over de ontwikkelingen in de wereld acht ik de keuze van kwetsbare ouderen om zich te laten vaccineren in het kader van deze risico-afweging een verstandige. (Daarom heb ik mezelf ook als 73-jarige laten vaccineren.) - De Delta-variant is duidelijke besmettelijker dan de Alpha-variant (dat is de Britse) en die is weer besmettelijker dan het virus dat in maart 2020 heerste. Die grotere besmettelijkheid lijkt (ook) een gevolg te zijn van een veel sterkere uitstoot van virusdeeltjes.
- Gevaccineerden kunnen ook geïnfecteerd worden, en ook als ze asymptomatisch zijn, anderen besmetten. Maar dat gebeurt minder dan met ongevaccineerden.
De recente ontwikkelingen
Dit gezegd hebbende zie ik de volgende relevante ontwikkelingen en informatie op dit vlak in de afgelopen tijd:
- Ook als er een sterke toename is van het aantal positieve testen neemt het aantal ziekenhuisopnames en overlijdensgevallen veel minder toe dan tussen maart 2020 en april 2021. Een goed voorbeeld zijn deze cijfers uit Spanje (waarbij er trouwens bij de positieve testen ook nog informatie is of men symptomen heeft of niet). Qua ontwikkelingen in de afgelopen drie weken lijkt Spanje sterk op Nederland.
Die sterk lagere aantallen ziekenhuisopnames en overlijdensgevallen komen door een combinatie van factoren. Namelijk een hoge graad van vaccinaties van ouderen, hogere mate van testen van personen die geen symptomen hebben, besmettingen zijn vooral onder jongeren, de Delta-variant tot minder ernstige gevolgen lijkt te leiden. In welke mate deze factoren exact werken, is op dit moment (nog) moeilijk vast te stellen.
- De bescherming van de vaccins tegen de Deltavariant is minder dan tegen de voorgaande varianten. Hoe groot dat verschil is wordt nog over gesteggeld. In Israël lijkt die bescherming van Pfizer om besmet te raken van 95% gedaald te zijn naar circa 65%. En in welke mate dat ook gevolgen heeft voor de stijging van de kans om ernstig ziek worden, is nog onduidelijk. Ten aanzien van Astra Zeneca en Janssen vaccin lijken de cijfers (wat) slechter te zijn.
Wat zijn onze doelen?
Alvorens ik uitkom op die grote olifant in de vaccinatiekamer, is het van belang om vast te stellen wat nu eigenlijk onze doelen nu en in de toekomst zijn t.a.v. Covid-19 (en wellicht de opvolgers). En vooral ook hoe die doelen moeten worden beschouwd in relatie tot de schade die we oplopen bij het proberen om deze doelen te realiseren.
Deze video over de opoffering van 520.000 kwalitatief gezonde levensjaren door de aanpak van Covid-19 in het voorjaar 2020 laat zien dat welke maatregelen je neemt, er altijd ook een prijs wordt betaald. Niet alleen voor wat betreft gezondheid, maar ook economisch en sociale schade. Denk aan jongeren, die op vele manieren worden beperkt in hun ontwikkelingen op allerlei vlak.
Leven met het virus
Als ik de media in Nederland volg en zie welke mensen daarbij in de discussies de boventoon voeren, dan lijkt het erop dat we ons vooral richten op het realiseren van dermate weinig besmettingen dat ons land op de Europese kaart groen kleurt.
Gelukkig beginnen we meer mensen te horen, die stellen dat we met het virus moeten gaan proberen te leven, maar zodra de cijfers (sterk) omhoog gaan en in de media weer verhalen komen over patiënten met ernstige gevolgen, dan zie je de angst weer toeslaan. Dus neemt de wens naar harde maatregelen weer toe.
De afgelopen dagen was een rechtsfilosoof, Roland Pierik, die lid is van de gezondheidsraad, bij de NPO populair. Zowel bij Op1 als bij Nieuwsuur kwam hij vertellen dat hij onder bepaalde omstandigheden voor een directe of indirecte verplichting is om gevaccineerd te worden tegen Covid-19, ook voor kinderen.
Bert Mulder plaatste daarop deze tweet.
Australië
In Australië probeert men er alles aan te doen om het aantal Covid-19 gevallen laag te houden.
In Victoria, de staat met Melbourne (waar het nu winter is) als belangrijkste stad, is men bezig met de zoveelste lockdown. Met heel harde regels, waarbij men in principe thuis moet blijven. Slechts 5 kilometer weg van het eigen huis mag voor specifieke situaties. En je mag max. 2 uur buiten bewegen, maar dan max. met 1 persoon en binnen 5 kilometer rond je huis.
Overal moet je mond-neusmaskers op en je mag niemand thuis ontvangen. En ook in andere steden, zoals Sydney, heeft men vergelijkbare maatregelen. En hoewel die slechts voor een paar weken zijn aangekondigd, is de kans groot dat ze pas gestopt worden als het daar lente is geworden.
Dus als het doel is om het aantal Covid-19 gevallen laag te houden, dan is het duidelijk dat het een zeer moeilijk realiseerbaar doel is onder de wijze waarop we in Europa zijn georganiseerd. En dat nog los van de enorme nevenschade.
Als ons doel echter is om de zorg niet teveel te belasten. Dan zou dus het aantal positieve testen niet de cruciale indicator moeten zijn, maar het aantal ziekenhuisopnames. En daarnaast zou de overheid maximaal moeten inzetten op het uitbreiden van de Covid-19 zorgcapaciteit.
De olifant in de kamer
Maar welk doel men ook nastreeft, er staat een grote olifant in de kamer, die niet benoemd wordt. En die dus ook bij de data, die we in Nederland te horen krijgen, vrijwel nooit benoemd wordt.
Diverse onderzoeken wijzen uit dat mensen die zelf besmet zijn geraakt, ook als ze geen of weinig symptomen hebben gekregen, een betere bescherming hebben tegen infectie met Covid-19 dan mensen die gevaccineerd zijn!
Dit is een heel interessante studie met grote aantallen. Deze laat o.a. zien dat degenen die in het verleden (tussen april-december 2020) een infectie hebben doorgemaakt. En in december 2020 de vaccinatie niet namen, in de maanden januari t/m mei 2021 een minimale kans hebben om nogmaals de infectie op te lopen. Een kans die zelf kleiner lijkt dan bij mensen die in 2020 nog niet geïnfecteerd waren geraakt en in december 2020 zich lieten vaccineren.
Studies voor de Delta-variant
Er zijn ook andere studies, die geen echt verschil zien tussen de bescherming die gevaccineerd zijn biedt en de bescherming die je krijgt als je geinfecteerd bent geweest. Maar dat waren allemaal studies voordat de Deltavariant toesloeg. En de eerste cijfers die daarover binnen komen, lijken erop te wijzen dat terwijl de bescherming van het vaccin minder wordt bij de Deltavariant t.o.v. de vorige varianten, dat dit niet het geval is met de bescherming doordat je het al eerder hebt gehad.
In dit artikel uit Israel van 13 juli staat dat van de 7700 mensen die besmet zijn geraakt sinds mei jl. 40% gevaccineerd waren en 1% voorheen besmet. Nu zijn er in Israël naar schatting vijf keer zoveel mensen die gevaccineerd zijn, dan besmet zijn geweest. En kunnen er ook nog wat andere factoren deze cijfers beïnvloeden. Maar het zijn belangrijke signalen, die ook in lijn zijn met de kennis die virologen en epidemiologen hebben t.a.v. de werking van vaccins voor bijvoorbeeld influenza.
Maar er zijn ook voorlopige indicaties dat de bescherming van het vaccin in de tijd aan het afnemen is. We moeten nog heel voorzichtig met de data zijn (er is het gevaar van schijncorrelaties). Maar er zijn vanuit Israël aanwijzingen dat het beschermd zijn tegen besmet worden door een vaccin, afneemt in de tijd. Terwijl dat minder het geval lijkt te zijn bij degenen die immuniteit hebben opgebouwd vanuit een infectie i.p.v. een vaccin. Hoe dat precies verloopt t.a.v. de kans om ernstig ziek te worden zijn nog geen duidelijke cijfers voor.
Daarom wordt er nu ook al in Israël en elders gesproken over een derde injectie.
En daar zijn we dus aanbeland bij de olifant in de kamer:
- Het lijkt er sterk op dat de vaccins minder bescherming bieden tegen het geïnfecteerd worden met nieuwere varianten. Hoe dat gaat verlopen met toekomstige varianten weten we nog niet. Maar het valt zeker niet uit te sluiten dat bij toekomstige varianten het effect van vaccineren met de huidige vaccins verder afneemt.
- Het lijkt er op dat naarmate de tijd verloopt de mate van bescherming door het vaccin afneemt.
- Last but not least: Het lijkt er sterk op dat mensen die geïnfecteerd zijn geraakt een betere bescherming hebben tegen nieuwe varianten dan gevaccineerden en hun bescherming ook langer duurt dan die van gevaccineerden.
Deze bevindingen zijn uitermate relevant om te bepalen welke strategie we vandaag en morgen willen en kunnen gaan volgen t.a.v. Covid-19.
Belangrijke informatie is nodig
We moeten helaas vaststellen dat rondom de natuurlijk opgebouwde immuniteit in relatie tot herbesmetting en ziek worden amper enige informatie wordt verstrekt. Lees nog maar eens dit artikel, waarin blijkt dat de Europese Unie dit expliciet ook nalaat om daarmee het vaccinatiebeleid niet in de wielen te rijden. Mensen die immuniteit hebben opgebouwd vanuit een infectie worden niet gelijkgesteld met degenen die gevaccineerd zijn!
Degenen die besmet zijn geweest (en dat is in Nederland minimaal 25% geweest), wordt juist wel aangeraden minimaal 1 vaccinatie te nemen, omdat dit als een booster zou werken. Vanuit de onderzoeken, die ik gezien heb, is daarvoor geen hard statistisch bewijs te vinden. Zij die eerder besmet zijn geweest hebben gewoon een heel kleine kans om weer besmet te worden. (En soms blijkt een geconstateerde herbesmetting niets anders te zijn dan dat de PCR-test nog oude virusdeeltjes detecteert van de eerste besmetting).
We horen de afgelopen week wel geluiden uit de ziekenhuizen dat men ervan schrikt dat gevaccineerd personeel toch weer besmet is geraakt. Hoe moeilijk is het om cijfermatig vast te stellen hoe deze besmettingen nu vergeleken kunnen worden tussen personeel dat
- wel al geïnfecteerd was en zich daarna niet heeft laten vaccineren?
- En degenen die al geïnfecteerd waren en zich wel hebben laten vaccineren?
- Plus degenen die nooit geïnfecteerd waren en zich hebben laten vaccineren?
- En degenen die zich niet hebben laten vaccineren?
Wel gevaccineerd, toch herbesmet
En als we wel horen van het RIVM dat slechts 6% van degenen die nu positief zijn getest wel was gevaccineerd, waarom kunnen we dan ook niet horen
- hoeveel van degenen die nu positief zijn getest, meer dan drie maanden geleden ook al een keer positief getest waren?
- Dus in welke mate men door de infectie zelf beschermd is?
Vandaag probeerde De Volkskrant een inzicht te krijgen in hoeveel van degenen die in de ziekenhuizen liggen gevaccineerd zijn. Alleen al de rapportage over hoe moeilijk dat ging, is onthutsend. (De schatting is dat dit rond de 10% ligt). Laat staan dat we informatie krijgen over hoeveel in de ziekenhuizen liggen die al eerder (meer dan 3 maanden geleden) een infectie hadden doorgemaakt.
Dat is natuurlijk ook uitermate relevante informatie ten aanzien van zowel de besluitvorming op nationaal als individueel niveau.
Steeds blijven vaccineren?
Want stel dat we nu de lijn blijven volgen dat we proberen om vrijwel iedereen boven de 12 jaar (en misschien zelfs eronder) gevaccineerd te krijgen. En we krijgen nieuwe varianten waartegen vaccinatie toch niet beschermd en/of de vaccinatiebescherming duurt gemiddeld maar 6 tot 12 maanden? Dan hebben we ons zelf dus in een positie gebracht dat we ook naar de toekomst moeten doorgaan met ons steeds weer laten vaccineren. En het maakt dan zeker uit om te weten in welke mate het doormaken van een eerdere infectie bescherming biedt.
Nu zult u zeggen, maar dat doen we toch ook met influenza/griep. Daar vaccineren we toch ook ieder jaar. Maar daar is echt één groot verschil. Het griepvaccin wordt alleen aangeboden aan de groep boven de 60 jaar en anderen met extra risico’s. Voor de rest van de bevolking gaan we ervan uit dat het immuunsysteem zijn werk goed doet en accepteren we af en toe situaties, waar dat niet goed gebeurt.
Wat we nu aan het doen zijn, is de totale bevolking, ook jongeren, als het ware afhankelijk maken van het vaccin om als bescherming te dienen tegen Covid-19. Een infectieziekte waarvan we inmiddels weten dat de dat het risico vooral zit bij de kwetsbare ouderen.
Geneesmiddelen
Als je deze ontwikkelingen ziet, dan zou het scenario om je te richten op het vaccineren van kwetsbare ouderen en het daarnaast ontwikkelen en gebruiken van goed werkenden geneesmiddelen voor geïnfecteerden duidelijk beter geweest zijn, dan waar we ons zelf nu in hebben laten belanden. Namelijk Je gevangen laten zetten door het aantal positieve testen en denken dat alleen vaccinatie de redding brengt.
Zo krijg je mensen op televisie als het lid van de gezondheidsraad Roland Pirik, die suggereert dat er alleen maar een keuze is tussen lockdowns en vaccinatie. En lijken veel Nederlanders daar nog mee eens te zijn ook. En lijken we niet ver meer af te zijn op vele plekken in de wereld van dit was de Israëlische premier gisterenavond zei.
